بسم الله الرحمن الرحیم
نظام جمهوري اسلامي ايران و مساله پيادهروي اربعين
بيشک حرکت عظيم پيادهروي اربعين و مشارکت حدود دو و نيم ميليوني عاشقان اباعبدالله الحسین(عليه السلام) از جمهوري اسلامي ايران در اين تجمع خارق العاده مويدي است بر استمرار حرارت عشق حسيني در قلوب مومنان[1] و اهميت آن تا بدانجاست که رهبر حکيم انقلاب آن را ضامن بقاي نظام اسلامي برشمردند.[2]
حرکت پرشور مردم ايران در اين جريان بدون ابراز هرگونه توقع از فرد، نهاد يا سازمان خاص در جمهوري اسلامي ايران يا جمهوري عراق است و مردم علاوه بر تحمل سختيهاي اين سفر، اقدام به هزينه مبالغ متعدد جهت ايجاد رونق در مواکب موجود در مسير پيادهروي نيز مينمايند و همین مردمی بودن کلیه جوانب این حرکت عامل موفقیت و امتیاز بارز آن است که باید در حفظ آن بسیار کوشید. آنچه بر اهميت اين حرکت ميافزايد ميزان حضور مردم است که با توجه به آمارهاي منتشر شده مبني بر حضور حدود دو و نيم ميليون زائر در سال 1395، اين عدد تقریبا 2/3% کل جمعيت کشور خواهد بود و اين در حالي است که سفر چنين نسبتی از جمعيت يک کشور در يک محدوده زماني کوتاه به يک کشور و شهر خاص اگر بی نظیر نباشد، حتما کم نظیر خواهد بود. اما سوالي که در اين ميان قابل طرح است، وظيفه نظام جمهوري اسلامي ايران در قبال اين حرکت و همچنين وضعيت اتباع خويش در طول اين سفر است. به عبارتي مسايلي چون کمبود امکانات بهداشتي از قبيل درمانگاه و دارو، امکانات رفاهي همچون محل استراحت، استحمام، سرويس بهداشتي، امکانات مخابراتي و امکانات امنيتي خصوصا در قبال زنان و کودکان ميتواند و ميبايد به عنوان يک مساله توسط نهادهاي مختلف در جمهوري اسلامي ايران مورد توجه و اهتمام قرار گيرد یا چنین امری توقعی نابجا تلقی ميگردد؟
به نظر ميرسد در توجیه مثبت بودن پاسخ اين سوال ميتوان دو محور اصلي را مطمح نظر قرار داد؛ اول: وظيفه حقوقي و سياسي نظام در قبال اتباع خويش؛ دوم: وظيفه ديني و فرهنگي نظام در قبال مساله پيادهروي اربعين.
اول: وظيفه حقوقي و سياسي نظام در قبال اتباع خويش
نکته اول: هر نظام سیاسیای حمایت از حقوق اتباع خویش را در تمام حیطه ها وظیفه خویش می داند و نظام جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد و این امر ارتباطی با حضور تابعان در مکان یا زمان خاص ندارد و در هر زمان و هر مکان به قوت خویش باقی است. با توجه به نیازهای اولیه زائران در این سفر و عدم توان دولت و ملت عراق جهت تامین این نیازها نظام جمهوری اسلامی موظف است نسبت به تمهید شرایط لازم جهت ایجاد امکانات حداقلی لازم جهت اتباع خویش و حفظ حرمت و کرامت آنها(البته و حتما به صورت غیرمستقیم و توسط خود مردم و متولیان مواکب) اقدام نماید.
نکته دوم: تعداد حجاج ايراني در حج تمتع در سالهاي مختلف بين حدود 60000 تا 100000 نفر بوده و در آخرین حج در سال 1394 به حدود 60000 هزار نفر رسيده است که حدود يک چهلم زوار اربعين در سال 1395 ميباشد. نظام جمهوري اسلامي ايران به درستي در سال 1358 اقدام به تاسيس سازمان حج و زيارت[3] نمود که به نظر ميرسد در حال حاضر فارغ از بحث بسته شدن مسير حج و با توجه به افزايش روزافزون زائران عتبات بايد موضوع زيارت در آن جديتر شده و ظهور و بروز واقعي آن در اين حرکت عظيم نمايان گردد.(البته این به معنای ورود مستقیم سازمانی به بدنه این حرکت در طول مسیر نیست و بیشتر تمهیدات داخل کشور مد نظر می باشد.)
نکته سوم: تعامل جديتر با دولت عراق در راستاي لغو متقابل رواديد یا حداقل کاهش چشمگیر هزینه روادید(جهت تسهيل سفر، تقلیل جدی هزینه ها و جلوگيري از بروز مسايلي همچون اتفاقات مرز مهران در اربعين 1395) از يکسو و تمهيد نيازهاي سفر عتبات به طور کلي و پيادهروي اربعين به صورت خاص. نيازهاي ناظر به مسايل حمل و نقل زوار(مثل تمهید لوازم مسیر حرکت زوار در ایران خصوصا در استان ایلام که سبب آبادانی آن استان هم خواهد شد، نظارت جدی بر آژانس های مسافرتی اهل سوء استفاده از احساسات مردم جهت سفر به عتبات و ...)، نيازهاي بهداشتي(به طور مثال در ايام پيادهروي در يکي از موکبها که درمانگاه فعالي وجود داشت، در يک روز حدود سههزار نفر از زوار توسط پزشکان حاضر در درمانگاه موکب معاينه گرديدند) امکانات رفاهي عتبات به جهت کمي و کيفي(همانند امکانات مخابراتی با توجه به ضرورت و نیاز جدی نسبت به آن) و ...
دوم : وظيفه ديني و فرهنگي نظام در قبال مساله پيادهروي اربعين
نکته اول: با توجه به علقه ایمانی کلیه مسئولان نظام به این حرکت از یکسو و بر اساس اصول 3[4] و 11[5] قانون اساسي جمهوري اسلامي ایران از سوی دیگر، نظام می تواند و بلکه باید به این حرکت به عنوان یک موضوع فرهنگی وحدت ساز در میان ملل مسلمان و حتی غیرمسلمان بپردازد و بر همين اساس نميتوان نهادهاي مختلف فرهنگي نظام را در قبال اين مساله فاقد تکليف و بي تفاوت شمرد.
نکته دوم: بودجه فرهنگي کشور در سال 1395 در حدود شش هزار ميليارد تومان است که اگر فقط ده درصد آن تنها در يک سال براي حل مشکلات پيشگفته در نظر گرفته شود، بسياري از مشکلات موجود براي هميشه از بين خواهد رفت و کسي شک ندارد که اين راهپيمايي يک حرکت فرهنگي با تاثيرات بسيار عميقتر و جديتر نسبت به غالب برنامههاي فرهنگي نهادهاي متعدد متولي اين امر در کشور است و شائبه هزينه شدن در خارج از رديف مصوب آن نميباشد و قاعده هزينه فايده نيز مويد اين هزينهکرد ميباشد. اگرچه باید مراقبت نمود تا انجام کارها در همان مجرای مردمی خویش و داوطلبانه صورت پذیرد تا در پیچ و خم مسایل اداری حکومتی معطل نگردد.(تاکید میگردد که هزینه این بودجه باید توسط مواکب مردمی و در راستای ایجاد، تکمیل و تجهیز مواکب توسط خود مردم باشد و ورود نهادها به روند اجرا مضر خواهد بود.)
نکته سوم: یکی از تهدیدات واقعی این حرکت عظیم، بی توجهی معدودی از افراد حاضر در آن به شان و جایگاه خویش از یکسو و این سفر معنوی و بایسته های آن از سوی دیگر است که خدای ناکرده در صورت تسری و تعمیق میتواند تاثیرات مخربی بر اصل و آثار پیاده روی اربعین برجای گذارد؛ نگاه از بالا به پایین برخی به میزبانان بی ادعای عراقی، وظیفه دانستن پذیرایی از زوار برای مردم عراق، بعضی رفتارهای ناشایست همچون پرخاش با میزبانان و زوار سایر کشورها، بی توجهی به رعایت حق الناس با رفتارهایی چون کشیدن سیگار در اماکن عمومی، دامن زدن به برخی اختلافات با مردم عراق و دعوای ساختگی عرب و عجم و ... . این موارد اگرچه در حال حاضر بسیار اندک و موردی است ولی ضروری است علاوه بر نهادهای مردمی همچون سخنرانان و ذاکران هیأت ها توسط نهادهای تبلیغی خصوصا رسانه ملی نیز مورد توجه قرار گرفته و از ابتدای محرم نسبت به آموزش و فرهنگسازی ناظر به آن اقدام گردد.
نکته چهارم: اگر برخي مواکب نزديک به کربلا و نجف به صورت هدفمند و جديتري تجهيز گردد، ميتوان در طول سال امکان زيارت ارزان و آسان را براي بسياري از مشتاقان که به خاطر هزينه هتل و مسافرخانه امکان سفر به عتبات را ندارند، فراهم نمود و هزينههاي حمل و نقل از مواکب نزديک به شهر به مراتب کمتر از هتل و الزامات جانبي آن خواهد بود و بدین طریق طرح زيارت ارزان نيز محقق خواهد گرديد.
در نهايت اميدواریم و اميد داریم برخي کاستيهاي موجود در اين مسير -که البته توسط برخي بدخواهان به آن دامن نيز زده ميشود- سبب دلسردي و دلزدگي حتی یک نفر از زوار و عاشقان نگردد که خداي ناکرده در اين صورت همه کساني که بايد کاري ميکردند و نکردند، بايد در درگاه خداي متعالي و در مقابل اباعبدالله الحسين (عليه السلام) پاسخگو باشند.
یکی از زوّار اربعین 1395.
[1]. ان لقتل الحسين في قلوب المومنين حراره لن تبرد ابدا: همانا براي شهادت حسين عليهالسلام حرارتي در قلوب مومنين وجود دارد که هرگز به سردي نخواهيد گراييد.
[2]. بيانات در ديدار با مردم اصفهان 27/8/1395: اين حركت عظيم و ميليوني ميان نجف و كربلا و اين شور و شوق و حركت، حتي اگر با خطر همراه باشد، همواره در دل مردم و جوانان ما موج ميزند و اين سرمايه را بايد حفظ كرد زيرا ضامن بقاي كشور است.
[3]. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1358 با تصویب شورای انقلاب، کار حج از سازمان اوقاف جدا شد و به عنوان سازمان حج و زیارت زیر نظر وزارت ارشاد قرار گرفت. در پی آن، با مصوبه سال 1363 مجلس شورای اسلامی، مساله حج در شمار وظایف سازمان اوقاف درآمد و به عنوان معاونتی از سازمان حج و اوقاف و امور خیریه زیر نظر وزارت ارشاد به فعالیت ادامه داد. در اوایل دهه 70 شورای عالی اداری بار دیگر حج و اوقاف را از یکدیگر تفکیک و سازمان مستقلی را به نام حج و زیارت زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایجاد نمود، لیکن اصول حاکم بر فعالیت سازمان، همان مصوبات شورای انقلاب بود. شورای عالی اداری در خرداد سال 84 ساختار تشکیلاتی سازمان حج و زیارت را با توجه به لایحه قانونی تشکیل این سازمان، مصوب سال 58 شورای انقلاب مورد بازنگری قرار داد و آن را سازمانی دولتی، مستقل و وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دانست که بر اساس سیاست های مصوب نظام، اندیشههای امام راحل(ره) و رهنمودهای مقام معظم رهبری و رییس جمهوری اداره میشود.
[4]. اصل سوم: دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است برای نیل به اهداف مذکور در اصل دوم، همه امکانات خود را برای امور زیر به کار برد: 1 - ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی...
[5]. اصل یازدهم به حکم آیه کریمه "ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاعبدون" همه مسلمانان یک امتاند و دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد و کوشش پیگیر به عمل آورد تا وحدت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام را تحقق بخشد.
برای ارسال نظر، باید در سایت عضو شوید.
© تمام حقوق براي بيان مرصوص محفوظ است. ذکر مطلب در رسانه هاي چاپي و الکترونيکي فقط با کسب اجازه قبلي مجاز است.
طراحی، برنامه نویسی و پیاده سازی توسط دیتالایف انجین