مانع يا رافع بودن صغر، جنون و عوامل مشابه آن نسبت به مسئوليت كيفري

پژوهشنامه حقوق اسلامي، سال چهاردهم، شمارة اول (پياپي 37)، بهار و تابستان 1392

چکیده:

مانع يا رافع بودن عواملي همچون صغر نسبت به مسئوليت كيفري، نتيجه ی عيني و عملياتي ندارد، اما دست كم در اعتقاد به تحقق مسئوليت كيفري مرتكب و سپس، رفع مجازات وي يا عدم تحقق مسئوليت كيفري و در نتيجه، عدم مجازات وي اثرگذار است.

گزاره هايي همچون عقل، بلوغ، قصد و اختيار يا اجزاي تشكيل دهندة عنصر

معنوي هستند يا اجزاي تشكيل دهندة اهليت جزايي. اگر اين گزاره ها، اجزاي تشكيل دهندة عنصر معنوي هستند، بدون آن ها عنصر معنوي به عنوان يكي از عناصر سه گانة لازم براي تحقق جرم كامل نمي شود و جرمي محقق نشده و در نتيجه، مسئوليتي به وجود نخواهد آمد.

اگر عنصر معنوي صرفاً عمد در جرائم عمدي و تقصير جزائي در جرائم

غيرعمدي تعريف شود، كه نظر درست نيز همين است، گزاره هاي پيش گفته به عنوان اجزاي اهليت جزائي بررسي مي گردند كه تحقق آن يكي از لوازم ايجاد مسئوليت كيفري است.

البته بايد توجه نمود كه مسئوليت كيفري در صورتي محقق مي گردد كه علاوه بر وقوع رفتار مجرمانه (حاوي عناصر سه گانة قانوني، معنوي و مادي) و وجود اهليت جزايي (شامل عقل، بلوغ، قصد و اختيار)، علل خاص (علل موجِّه جرم و عوامل مانع مسئوليت كيفري) نيز وجود نداشته باشد.

دریافت مقاله